Cách Đo Cuộn Cảm Bằng Đồng Hồ Vạn Năng Chính Xác Nhất

Cuộn cảm là một linh kiện điện tử thụ động quan trọng trong mạch điện của nhiều thiết bị điện. Tuy nhiên, cũng giống như bao linh kiện điện tử khác, đôi khi cuộn cảm cũng gặp phải một số vấn đề, hư hỏng cần được kiểm tra và khắc phục kịp thời. Chính vì thế, trong bài viết này Giải Pháp Đo Kiểm sẽ giới thiệu cho bạn cách đo cuộn cảm bằng đồng hồ vạn năng – một phương pháp đơn giản, dễ thực hiện, nhưng mang lại kết quả chính xác cao. Hãy cùng tìm hiểu ngay!

Cuộn Cảm Là Gì? Vai Trò Của Nó Trong Thiết Bị Điện

Cuộn cảm có tên gọi tiếng anh là Inductor và có nhiều tên gọi tiếng Việt khác là cuộn từ, cuộn từ cảm. Đây là một trong những linh kiện điện tử thụ động quan trọng trong mạch điện, chúng được cấu tạo từ một dây dẫn điện được quấn thành nhiều vòng, để tạo một từ trường xung quanh dây dẫn, từ đó giúp tích trữ năng lượng điện. Đặc trưng của cuộn cảm là độ tự cảm, ký hiệu là L và được đo bằng đơn vị Henry (H).

Nguyên lý hoạt động của cuộn cảm dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ. Tức là, khi có dòng điện chạy qua cuộn dây và tạo ra một từ trường xung quanh cuộn dây có cường độ tỷ lệ thuận với cường độ dòng điện trong dây dẫn. Khi dòng điện thay đổi từ trường sinh ra cũng sẽ thay đổi theo, từ đó tạo ra một điện áp cảm ứng trong chính cuộn dây đó. Hiện tượng này được gọi là suất điện động cảm ứng và nó có xu hướng chống lại sự thay đổi của dòng điện ban đầu.

Chính vì thế, cuộn cảm có đặc tính chống lại bất kỳ sự thay đổi đột ngột nào của dòng điện đi qua nó. Với đặc tính đặc biệt này, cuộn cảm được sử dụng để thực hiện các chức năng điện quan trọng sau đây:

1. Lọc tín hiệu điện: Cuộn cảm có trở kháng cao đối với dòng điện xoay chiều, vì thế trong các mạch điện 1 chiều (DC) chúng có nhiệm vụ ngăn cản dòng điện xoay chiều (AC) và cho phép dòng điện một chiều đi qua. Quá trình này được gọi là lọc bỏ các thành phần nhiễu AC. Bên cạnh đó, khi kết hợp với tụ điện và điện trở tạo thành các mạch lọc tần số trong các thiết bị âm thanh, truyền thông,…
2. Lưu trữ năng lượng: Trong lúc dòng điện chạy trong dây dẫn của cuộn cảm, đồng thời chúng sẽ thực hiện nhiệm vụ tích trữ năng lượng điện. Khi ngắt dòng điện, năng lượng này sẽ được giải phóng trở lại mạch dưới dạng dòng điện, giúp thiết bị điện hoạt động ổn định và tiết kiệm điện năng. Tính năng này đặc biệt quan trọng trong việc chuyển đổi và điều chỉnh điện áp của bộ nguồn xung, giúp duy trì nguồn điện ổn định và hiệu quả cho các thiết bị di động.
3. Tạo mạch dao động và cộng hưởng: Trên thực tế người ta thường kết hợp cuộn cảm với tụ điện để tạo ra mạch dao động LC với tín hiệu có tần số mong muốn.
4. Ứng dụng trong máy biến áp: Đây là ứng dụng cơ bản nhất của cuộn cảm, để tăng hoặc giảm điện áp xoay chiều đầu ra cung cấp cho các thiết bị điện và hệ thống truyền tải điện.
5. Khởi động và điều khiển động cơ: Trong các động cơ điện, cuộn cảm và rotor là hai bộ phận không thể thiếu giúp chuyển đổi điện năng thành cơ năng, để vận hành máy móc hoạt động. Bên cạnh đó, khi tìm hiểu bạn cũng thấy cuộn cảm được sử dụng trong các thiết bị bảo vệ điện như Rơ-le và nam châm điện để tự động điều khiển cơ chế đóng ngắt mạch điện khi nhận được tín hiệu.
6. Cảm biến: Cuộn cảm còn được sử dụng trong các một số loại cảm biến tiệm cận, cảm biến vị trí, để phát hiện vật thể nhanh chóng, chính xác mà không cần tiếp xúc trực tiếp.

Có Những Loại Cuộn Cảm Nào?

Hiện nay, cuộn cảm có rất nhiều sản phẩm khác nhau, đáp ứng mọi nhu cầu sử dụng trong các trường hợp khác nhau. Tuy nhiên, chúng được phân loại dựa trên các tiêu chí chính như cấu tạo lõi, hình dạng, và tần số ứng dụng. Việc phân loại như vậy sẽ bạn dễ dàng hình dung về chức năng và đặc điểm của mỗi loại cuộn cảm, cũng như lựa chọn đúng linh kiện phù hợp với mục đích sử dụng cụ thể. Dưới đây là các loại cuộn cảm phổ biến tương ứng với các tiêu chí phân loại chính:

• Phân loại cuộn cảm theo vật liệu lõi: Bao gồm
  • Cuộn cảm lõi không khí
  • Cuộn cảm lõi sắt
  • Cuộn cảm lõi Ferrite
  • Cuộn cảm lõi bột sắt
• Phân loại cuộn cảm theo hình dạng và cách lắp đặt: Gồm có
  • Cuộn cảm xuyên lỗ
  • Cuộn cảm dán
  • Cuộn cảm hình xuyến
  • Cuộn cảm ống dây
• Phân loại cuộn cảm theo tần số ứng dụng: Có những loại sau
  • Cuộn cảm âm tần
  • Cuộn cảm trung tần
  • Cuộn cảm cao tần
• Phân loại cuộn cảm theo tính chất hoạt động: Có 2 loại chính
  • Cuộn cảm cố định
  • Cuộn cảm biến đổi

Mỗi loại cuộn cảm sẽ có những điểm đặc trưng và ứng dụng riêng biệt, đáp ứng các yêu cầu khác nhau. Quan trọng khi lựa chọn cuộn cảm cần xem xét kỹ lưỡng dựa trên nhiều yếu tố, để đảm bảo lựa chọn được loại phù hợp nhất.

Đôi Nét Về Cách Đo Cuộn Cảm Bằng Đồng Hồ Vạn Năng

Hiện nay có rất nhiều cách đo cuộn cảm khác nhau, trong đó cách đo cuộn cảm bằng đồng hồ vạn năng là phương pháp đơn giản, tiện lợi và chính xác nhất. Tuy nhiên, không phải đồng hồ vạn năng nào cũng có chức năng đo trực tiếp giá trị tự cảm (L) của cuộn cảm nhưng thông qua các chức năng đo điện khác cũng giúp chúng ta suy luận ra giá trị tự cảm chính xác.

Một phần, đồng hồ vạn năng là thiết bị đo lường điện phổ biến, là “vật bất ly thân” của các thợ điện và kỹ thuật viên chuyên nghiệp, chính vì thế việc nắm được cách sử dụng đồng hồ vạn năng đo cuộn cảm sẽ mang đến sự thuận tiện và nhanh chóng trong công việc. Điều này góp phần quan trọng giúp nâng cao hiệu quả làm việc, làm chủ công việc tối ưu mà không cần phải đầu tư quá nhiều vào các thiết bị chuyên dụng, đắt tiền.

Điểm Danh Các Loại Đồng Hồ Vạn Năng Hỗ Trợ Đo Cuộn Cảm

Dưới đây là một số dòng đồng hồ vạn năng được sử dụng phổ biến và đáng tin cậy trong việc đo điện cũng như kiểm tra các thông số của cuộn cảm:

Đồng hồ vạn năng

Đồng hồ vạn năng (Multimeter) được biết đến rộng rãi với khả năng đo kiểm điện đa năng, nhỏ gọn, tiện lợi, đáp ứng mọi yêu cầu kỹ thuật trong các ứng dụng khác nhau. Thiết bị này thường được sử dụng để đo lường điện áp (AC/DC), cường độ dòng điện, điện trở, điện dung, tần số, kiểm tra diode, thông mạch và nhiều thông số điện khác. Chính vì thế, từ trong đời sống đến công việc, đồng hồ vạn năng giúp người dùng xác định nhanh chóng tình trạng hoạt động của các linh kiện, phát hiện hỏng hóc và hỗ trợ hiệu quả cho công việc sửa chữa, bảo trì hệ thống điện và điện tử.

Hiện nay, đồng hồ vạn năng được chia thành hai loại chính là đồng hồ vạn năng số và đồng hồ vạn năng kim. Trong một số trường hợp, việc đo cuộn cảm có thể sử dụng đồng hồ đồng hồ số hoặc kim, tùy vào những tiện ích và sự thuận tiện mà các thiết bị này mang lại.

Đồng hồ vạn năng số

Đồng hồ vạn năng kỹ thuật số đo cuộn cảm là thiết bị đo điện – điện tử hiện đại, chúng được tích hợp nhiều tính năng đo lường như điện áp, dòng điện, điện trở, điện dung và đặc biệt là đo giá trị điện cảm của cuộn cảm. Thiết bị này được thiết kế với màn hình LCD và giao diện thân thiện, dễ sử dụng, giúp người dùng dễ dàng thực hiện và đọc kết quả các thông số cuộn cảm một cách nhanh chóng, dễ dàng.

Đồng hồ LCR Meter

Đồng hồ đo LCR là một thiết bị đo lường chuyên dụng dành cho các phép đo cuộn cảm, điện dung và điện trở của linh kiện điện tử, với độ chính xác cao hơn đồng hồ vạn năng. Điểm vượt trội của các máy đo LCR so với Multimeter trong quá trình đo cuộn cảm là LCR Meter mang đến độ chính xác cao hơn (có thể đạt ±0.01%). Đồng thời, thiết bị này còn cho phép phát tín hiệu AC với tần số chọn trước để đo đồng thời điện áp và dòng điện, sau đó tính toán trở kháng và góc pha để suy ra các thông số L, C, R.

Với thang đo rộng, đồng hồ LCR Meter còn có thể đo ở nhiều tần số khác nhau, điều này giúp đảm bảo kết quả sát hơn với giá trị thực tế của cuộn cảm vốn thay đổi theo tần số. Ngoài ra, thiết bị này còn cung cấp nhiều phép đo phụ khác nữa như hệ số tổn hao (D), hệ số phẩm chất (Q) hay điện trở nối tiếp tương đương (ESR),… Điều này cũng đồng nghĩa với giá bán của đồng hồ LCR Meter cũng cao hơn nhiều so với các thiết bị đồng hồ vạn năng.

Một Số Lưu Ý Quan Trọng Trước Khi Đo Cuộn Cảm

Cuộn cảm là một linh kiện điện tử nhạy cảm và nguy hiểm, chính vì thế trước khi tiến hành đo thiết bị này bạn cần nắm qua các nguyên lý quan trọng sau đây để đảm bảo có được kết quả đo chính xác và an toàn.

1. Đảm bảo an toàn điện tuyệt đối: Đây là ưu tiên hàng đầu khi thực hiện các phép đo điện và linh kiện điện tử. Đặc biệt, cuộn cảm là linh kiện điện dự trữ điện chính vì thế trước khi tiến hành đo trực tiếp cần ngắt nguồn điện và xả toàn bộ năng lượng điện tích trữ trong cuộn cảm. Điều này giúp giảm sai số của kết quả đo và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người thực hiện.
2. Tháo cuộn cảm ra khỏi mạch (nếu có thể): Để đảm bảo kết quả đo chính xác nhất và không phải nghi ngờ, bạn nên tháo cuộn cảm ra khỏi mạch điện. Điều này tưởng chừng đơn giản nhưng chúng góp phần rất lớn trong việc tránh ảnh hưởng từ các linh kiện khác và đảm bảo giá trị đo thực tế, nếu trường hợp cuộn cảm bị hư hỏng.
3. Vệ sinh và kiểm tra chân linh kiện/que đo: Tiếp xúc kém rất dễ dẫn đến kết quả đo không chính xác. Trước khi đo cần vệ sinh sạch sẽ và kiểm tra chân của linh kiện và que đo để đảm bảo không có bất kỳ vật cản nào làm ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.
4. Chọn thang đo phù hợp: Việc chọn sai chức năng đo và thang đo cũng là nguyên nhân chính, thường gặp làm cho kết quả đo không chính xác. Dẫn đến các quyết định phía sau không còn ý nghĩa. Một số thiết bị đồng hồ vạn năng hiện đại có cung cấp chức năng tự động chọn thang đo phù hợp với giá trị dự kiến, nên cân nhắc lựa chọn các thiết bị này để đảm bảo quá trình đo được diễn ra suôn sẻ.
5. Tránh nhiễu điện từ: Môi trường là yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả của phép đo, đặc biệt là nhiễu điện từ. Chính vì thế, bạn cần lựa chọn địa điểm thực hiện tránh xa nguồn nhiễu và giữ khoảng cách an toàn với dòng điện mạnh ở gần cuộn cảm cần đo.

Hướng Dẫn Cách Đo Cuộn Cảm Bằng Đồng Hồ Vạn Năng Đầy Đủ, Chính Xác

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách đo cuộn cảm bằng đồng hồ vạn năng chi tiết, đầy đủ, chính xác nhất. Tuy nhiên trước khi tiến hành trực tiếp các phép đo, bạn cần chuẩn bị sẵn sàng các thiết bị và dụng cụ cần thiết sau đây:

• Ngắt nguồn điện của mạch điện có cuộn cảm cần kiểm tra, nếu được hãy tháo nó ra khỏi mạch điện để không ảnh hưởng đến kết quả đo.
• Kiểm tra kỹ lưỡng, chi tiết dung lượng pin và que đo của đồng hồ vạn năng, đảm bảo còn thiết bị hoạt động tốt.
• Lựa chọn vị trí kiểm tra khô ráo, thoáng mát và tránh các yếu tố gây nhiễu từ trường.

Cách đo cuộn cảm bằng thang đo điện áp

Cách đo cuộn cảm bằng đồng hồ vạn năng này thường sử dụng đồng hồ vạn năng kim (analog) để giúp kiểm tra chính xác cuộn cảm gián tiếp thông qua điện áp. Các bước thực hiện bao gồm:

Bước 1: Điều chỉnh kim chỉ thị về vạch 0 trên thang đo điện áp

• Sử dụng tua vít đầu dẹp, nhỏ để vặn kéo kim đo về đúng vạch 0 trên thang đo điện áp.

Bước 2: Chọn thang đo điện áp phù hợp

• Vặn núm điều chỉnh thang đo của đồng hồ vạn năng về vị trí đo điện áp (V∼ hoặc V–) với thang đo lớn hơn giá trị điện áp dự kiến cần đo của cuộn cảm.
• Cắm hai que đo vào hai cổng tương ứng của đồng hồ vạn năng.

Bước 3: Tiến hành đo trực tiếp

• Đặt que đo màu đỏ vào đầu cuộn cảm có điện áp cao hơn và que đo đen vào đầu có điện áp thấp hơn.
• Đối với đo điện áp cuộn cảm xoay chiều, bạn có thể đặt bất kỳ que đo nào vào hai đầu của của cuộn cảm, mà không cần quan tâm điện áp cao và điện áp thấp.

Bước 4: Đọc và tính toán giá trị điện áp của cuộn cảm chính xác

• Quan sát vị trí kim chỉ thị dừng lại ổn định trên thang đo điện áp để ghi nhận kết quả điện áp đo được.
• Áp dụng công thức sau đây để tính ra giá trị điện áp thực tế của cuộn cảm:

V = (A × B) / C

Trong đó:

• A: Giá trị thang đo điện áp đang sử dụng.
• B: Giá trị điểm kim dừng trên vạch chia điện áp.
• C: Giá trị Max của vạch chia điện áp đang đọc.

Bước 5: Đánh giá tình trạng cuộn cảm

• Nếu kim đo di chuyển đều và ổn định cho thấy cuộn cảm hoạt động bình thường.
• Nếu kim đo không di chuyển hoặc di chuyển yếu có thể cuộn cảm đang bị hỏng.

Cách đo cuộn cảm bằng thang đo điện trở

Cách đo cuộn cảm bằng đồng hồ vạn năng này thường được sử dụng phổ biến hơn, áp dụng cho cả đồng hồ vạn năng số và kim, giúp kiểm tra tình trạng cuộn cảm nhanh chóng, chính xác.

Bước 1: Chọn thang đo điện trở (Ω) phù hợp

• Thông thường thang đo của phép đo điện trở cuộn cảm thường rất thấp, từ 200Ω đến 2kΩ.
• Chập hai đầu que đo và điều chỉnh kim chỉ thị về vạch 0 (nếu sử dụng đồng hồ vạn năng kim).

Bước 2: Tiến hành đo trực tiếp

• Đặt hai que đo lên hai đầu của cuộn cảm cần kiểm tra.

Bước 3: Đọc và ghi nhận kết quả

• Quan sát giá trị điện trở hiển thị trên màn hình LCD (đồng hồ số) hoặc vị trí kim chỉ thị dừng lại trên thang đo điện trở (đồng hồ kim).
• Áp dụng công thức sau đây để tính ra giá trị điện trở thực tế của cuộn cảm:

R = A × B

Trong đó:

• A: Giá trị thang đo điện trở đang sử dụng.
• B: Giá trị điện áp đo được.

Bước 4: Nhận xét tình trạng hoạt động của cuộn cảm

• R ≈ 0: Cuộn cảm có thể bị chập dây.
• R = OL (hoặc kim không lên): Cuộn cảm bị đứt.
• Giá trị điện trở trung bình: Cuộn cảm hoạt động bình thường.

Như vậy, với cách đo cuộn cảm bằng đồng hồ vạn năng trên đây, Giải Pháp Đo Kiểm hy vọng có thể giúp bạn kiểm tra, phát hiện sự cố nhanh chóng, chính xác và đảm bảo an toàn cho hệ thống điện tử. Nếu bạn đang tìm kiếm sản phẩm đồng hồ vạn năng chất lượng để đo cuộn cảm và các thông số điện khác, hãy liên hệ ngay với chúng tôi. Giải Pháp Đo Kiểm sẽ mang đến cho bạn các thiết bị đo lường điện chính hãng, đa dạng mẫu mã, giá cả cạnh tranh, đáp ứng mọi nhu cầu kiểm tra và bảo trì của khách hàng. 

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

CÔNG TY CỔ PHẦN GIẢI PHÁP ĐO KIỂM

• Địa chỉ: 1/5 Đường An Nhơn, Phường 17, Quận Gò Vấp, TP HCM
• Hotline: 0901.668.234
• Email: sales@giaiphapdokiem.vn
• Website: www.giaiphapdokiem.vn
• Facebook: https://www.facebook.com/giaiphapdokiem